Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Για το “Πρόσφορο Χώμα” | γράφει ο Κωνσταντίνος Καραγιαννόπουλος


Γράφει κάπου ο Pessoa: «Η όραση είναι η αφή του πνεύματος»[1]. Τα λόγια αυτά ήρθαν στο νου μου καθώς διάβαζα την τελευταία ποιητική συλλογή του Γιώργου Σαράτση, «Πρόσφορο Χώμα», από τις εκδόσεις Στίξις.

Στο βιβλίο αυτό, η εικονοποιία μοιάζει με αφορμή [ή και άλλοθι] για μια εσωτερική (αρχικά) αναζήτηση του ποιητικού υποκειμένου κι εν συνεχεία την αποτύπωση των ψυχικών διακυμάνσεών του στο φυσικό τοπίο· σαν μια προσπάθεια εξωτερίκευσης των σπαραγμάτων μιας πάλλουσας εαυτότητας.

Η θλίψη για την μοίρα του τόπου και τις χαμένες προσδοκίες μιας ολόκληρης γενιάς, που χτυπήθηκε από την λαίλαπα των συνεχόμενων κρίσεων. Η αδυναμία απόλαυσης των όποιων καρπών των ακατάπαυτων μαχών με την επιβίωση και το στείρο της καθημερινότητας. Η μοναξιά του σύγχρονου ανθρώπου και η αποξένωσή του από το γύρω περιβάλλον. Η θνήσκουσα φύση και η απνευμάτιστη εποχή. Είναι κάποια από τα θέματα που πραγματεύεται ο Σαράτσης.

Σε μια γραφή πικρή και σκληρή. Χωρίς βερμπαλιστικές και φορμαλιστικές εξάρσεις. Με το μέτρο που επιβάλει η θεματική και η αισθητική ματιά του ποιητή. Και κυρίως, με την ακρίβεια που απαιτεί το ολιγόστιχο ποίημα. Ο Σαράτσης αυτό-βιογραφείται και αυτό-εξαλείφεται. Το κυρίαρχο Εγώ λειτουργεί σαν καμβάς επάνω στον οποίο απλώνονται όλοι οι χρωματισμοί του κοινωνικού και ατομικού βιώματος.

Διαβάζουμε στη σελίδα 36:

«Δεν έχω πολλά να πω
αρκετά μεγάλος πια να καταλάβω
το άδοξο
ορισμένων συναντήσεων

Σκέφτομαι την ομορφιά των κοιμητηρίων
τη φθορά των μαρμάρων
τη μυρωδιά σβησμένου καντηλιού
από δριμύ άνεμο

Κατάγομαι από τόπους δύσκολους –
εδώ οι ευαισθησίες πληρώνονται ακριβά».

Ποιος δεν μπορεί να ταυτιστεί με τους δύο τελευταίους στίχους; Όσοι έχουν εμπειρία από την επαρχία, μπορούν –θαρρώ– εύκολα να ανιχνεύσουν την αλήθεια τους.

Στη συλλογή, επανέρχονται οι εικόνες νεκροταφείων και το θανατερό κλίμα. Όχι σαν επιθυμία θανάτου. Αλλά σαν ένδειξη του τέλους μιας ολόκληρης εποχής. Ο κόσμος που ξέραμε δεν υπάρχει πια. Και αυτός που γεννιέται στο πέρασμά μας, φαντάζει τελείως δυστοπικός.

«Όταν συναντηθούμε η χώρα θα ’χει αλλάξει χέρια
ο πλανήτης θα γίνει το πιο βαρετό μέρος να ζήσει κανείς
κι όλα αθόρυβα θα καταλήξουν στην πλήξη»

Υπαρξιακός και συνάμα καταγγελτικός. Μονήρης, αλλά και «εκτεθειμένος ανάμεσα σ’ ανθρώπους». Σωτηριακός και απελπισμένος. Με μια γλώσσα που μυρίζει χώμα, σάρκα και κομμένο γρασίδι. Ο Γιώργος Σαράτσης μας χαρίζει μια μοναδική ποιητική πινακοθήκη του συλλογικού μας εαυτού. Των συλλογικών αντιφάσεων και των έκκεντρων τάσεών μας.

«Αγαπώ τόσο τη ζωή
που τη συνήθισα
και τη μισώ»

Η υποκειμενικότητα του ποιητή και το προσωπικό του ιδιόλεκτο. Τα αισθήματα και η μουσική που λανθάνουν ανάμεσα στους καλοδουλεμένους στίχους. (Προ)-καλούν τον αναγνώστη σε μια συνοδοιπορία στο γκρίζο της πραγματικότητας και σε μια βαθύτερη και ουσιαστικότερη εξέτασή της. Άλλωστε, τί είναι η ποίηση αν όχι αυτή η γλυκόπικρη ιχνηλασία στο χαώδες του τετριμμένου;

«Άνδρας χάνεται στα νερά
όπως τα νερά χάνονται μέσα του»
~
[1] Fernando Pessoa, Πίσω από τις μάσκες, μεταφρ. Αλ. Βέλιος, εκδ. Ροές, 2007.

* δημοσιεύθηκε στο ηλεκτρονική σελίδα Στάχτες,
στις 8 Σεπτεμβρίου 2023